Tuhun Kadazan Toomod Manampasi do Tinau'

Kadazan Version of "The ordinary Kadazan will save the race" blog. As requested by a reader. http://kadazan-tuhun-ku.blogspot.com/2017/11/the-ordinary-kadazans-will-save-race.html

Vookon muot dati kokomoi katapatan do tuhu do blog diti. Nosuat iti do mogovit do Kadazan do muot do iisai (tuhun) toi' toombo tinimungan ii kaanu manampasi di Boos Kadazan mooi au' atagak.

Itia no ngaavi' vookon ponoko-sisimba:

i) Huguan Ngaavi' Kadazan;

ii) KDCA om KSS;

iii) Kopolintaan maza' do sikul ngaavi';

iv) KLF;

v) Kadazan (Dusun) sondii.

Tudu do blog diti okonko poponini' di baagi tonggungan do isai-sai huguan toi' toombo nopo do kotinanan. Kivaa tonggungan pointantu dioho om kiguno ngaavi' iti. Toiso'iso' diti do kivaa pataakon (kumaa puu, komuniti.)

Huguan Ngaavi' Kadazan

Huguan ngaavi' mikot om minsud. Toiso'iso' kivaa sabap do dumadi do huguan. Okonko sabap do monokodung doid kapanampasizan do tinau'. Mogisuvai-suvai sabap do dumadi do huguan, vookon poinvavasi'-otuhid, kivaa di avasi, vookon au' songkuo avasi'.

Kaanu ii huguan ngaavi' papapanau tonggungan dioho miampai mongunsub do tuhun om monguug dioho mooi do ounsikou sabap tuhun dioho sondii izioho. Kaanu nogi zioho monokodung maza' lahan do au popomungkang dii minsingkinam kumalaja dumimpot do tuduvon dii.

KDCA, KLF, KSS om kotinanan miipiaga

Kotinanan ngaavi' do Kadazan toi' Kadazandusun miaga do KDCA, KLF om KSS kaanu papapanau tonggungan dioho sondii tumanud do undang-undang kotinanan (Constitution) do toiso'iso' dii.

Toiso'iso' kotinanan ngaavi' diti kivaa kootulan ii kituddu popoingkavas do ningkokoton socio-economi do tuhun. Nung monokodung do puu, ii puu apatut kaanu kavasian sabaagi do puu tumanud di kootulan. Avasi iti montok puu. Om avasi iti montok kotinanan sabap agazat o tuhun dumadi puu.

Ontok timpu diti, KDCA no ii ponoko-pazung montok potitikid kotinanan do mamasok indigenous miampai sokodungon do USDA. Avasi' iti. Aiso taanu do tuhun mamasok indigenous do mogi-oo-odu. Kopongumbak iti do tuhun dioho.

Kosiisian kozo nung ii tinimungan ii momihi ngaan do "Kadazan" om ii tiso' ii momihi do ngaan "Dusun" tumimpuun vagu do kiula mangakang di tiso om tiso. Nokotimpuun iti ontok tuidongo' o UNKO om tuminihombus gisom 1995.

Kivaa dati "tinimungan kotohu" ii maganu kosivatan do momoguno diti (piuvahan) mooi do atagakan do kopotutan o "Kadazan-Dusun."

Sikul Ngaavi' Kopolintaan

Avasi' tu' kivaa klas boos Kadazandusun (POL) id sikul id Sabah. Kosokodung iti do manampasi do boos diti. Nga' kivaa kosivatan do au' kahantoi iti nung ii puu do tinimungan (Kadazandusun) mamadadi dii sabaagi do iso kavo do balajalan.

Mositi do singonuon do tuhun (Kadazandusun) o boos dii om ounsikou sabap do boos dioho ii. Ii mohoing mositi mongunsub do kohizaban kumaa di boos do komohoingan id taatanga di tanak ngaavi dioho, om monongkiboos dioho momoguno do boos dii.

Puu Ngaavi' do Tinau'

Saviavi' dihia id savat om suvai po kivaa vaza'.

Nga' touvi nopo, ii Kadazan (toi Dusun) toomod no, do id nombo noopo zioho, ii manampasi do tiinu' di Boos Kadazan (toi Dusun). Oo-ontok no do songian om nung toiso'iso' mohoing Kadazan, toiso'iso' Kadazan nosukod opusou doid kapanampasizan do boos dioho, boos togingo om opuavang, do aanu popotungkus do boos diti kumaa sinakagon ngaavi' sumuusuut.

Sundung kivaa ngaavi' dihia id savat, kakaal i' dati atagak o Boos diti nung mudi-kudi' Kadazan miboos id boos diti.

Mikot dati o timpu do Boos diti poopion noopo id suang laibrari, arkaif om buuk. (Adadi do "dinosaur" ii.)

Kiguno do momusoou nunu haang koontok (strategies) do popoimagon do kotihombus o Boos Kadazan sabaagi do boos poimpasi.

Pascalis Claudius Lotinggi (Copyright 2023)

KDCA: Kadazandusun Cultural Association
KSS: Kadazan Society Sabah
KLF: Kadazandusun Language Foundation

Au na-ait kotinanan suvai sabap au nokokito ihia sonsuat do undang-undang pinoponuidangan dii (Constitution)

Maan oputai id blog doid timpu mikot.

to be continued in future blogs.

Pascalis RC Claudius Lotinggi Dampian

Copyright 2023