Taang Ko-3 Nangku Ningkokoton Kadazan?

Iisai tuhun Kadazan ii au kopiuman do miaga ko id taang kotohu ningkokoton do Kadazan? Miho nangku komozon ti-uot diti do 'racist' (popokoindama tinau sondii)? Otopot nangku iti toi topiipiuman no'opo? Kahasa nangku do muot nung nombo kozo ningkokoton tuhun Kadazan songian piagahon do tinau suvai id Sinompuuvan Pogun Malaysia?

Sundung potuu do aiso toi okudi dati tuhun Kadazan ii kopiuman do ingkaa, nga koontok nogi muot do nombo no ningkokoton do tuhun Kadazan do baino. Nodimpot naku do tuhun Kadazan nunu ii kohizaban dioho id daasom timpu hobi 50 toun (1963-2017)? Miaga kozo do todok(1) do kobuuon tuhun kadazan iti.

Id Gana Kopokinaabasan (Kopongia'an toi Balajalan)
Ontok di paganu pomolintaan sondii Pogun Sabah di toun 1963 maza do Sinompuuvan Pogun Malaysia, kivaa no piipio tanak Kadazan ii nokosikul gisom Pangaan Kohimo Takavas (Form Five).

Hobi kinobuuon daa do tuhun Kadazan nung osikap noukab mato dioho do agazo guno do kosikul tanak ngaavi dioho. Kivaa susuzan do songian nopo kotuidong o sikul id Inobong di toun 1887 om Penampang di toun 1890 (?), osusa mongunsub mohoing Kadazan do papaatod tanak dioho do sumikul. Aiso tumambah moobuvat, ka. Songian do mugad doid sikul, asaasau do ahatang.

Songian do noovit ginavo dioho do poposikul tanak dioho, kuukusai no pinosikul dioho. Tanak tondu? Mindad do toun tu au' pakavasaon tanak tondu do humabus mantad hamin.

Baino, ogumu nodii Kadazan do nokosikul om ogumu nogi ii akavas sinikulan. Kivaa di migit kalaja takavas id koupisan do kopolintaan toi komponi. Nga kakaal po ogumu ii au kosikul sabap osodu izonon, kivaa di osiibo sikul tu au kouha balanja toi 'au mamanau tutok'. Kivaa nogi ii tumood sumikul tu aiso hizab toi osusa mongunsub mugad sikul. Kivaa nogi ii au avasi kinapaasan om tuutulus do mogium kalaja di oniini gaji. "Kuli-kuli" do touki, ka di hozou.

Okudi po tuhun Kadazan ii nokosikul gisom nakaanu do 'Master' toi 'Doctorate' sundung potuu do kivaa no nadadi do masital (mongingia) gisom no ma doid univositi. Ogumu nodii dokutul mongungubat, injiniol, luyal, akaunton om suvai po. Nga osodu po kinotouvizonon Kadazan nung piagahon do tinau suvai. Nokuo ma iti?

Minsingiho Monokodung
Koontok sukod vagu do Kadazan do minsingiho do pointounda monokodung do tuhun sondii songian kaanu zioho ningkokoton di akaakavas id koupisan polinta toi' komponi. Kada daa aantakan do kivaa tuhun Kadazan ii kavasa do ihoon nung kosudong di kalaja sabap no do kivaa do kinapaasan dau gisom doid univositi nga au kagais ngaan dau do maan 'interview'. Zioho no ii magadang pio om iisai Kadazan ii kosudong songian piagahon do tinau suvai ii kivaa kinapaasan di akavas ponogi. Komozon, aadang om otuhid lahan do manaak kosivatan do migit do kalaja. Au koontok do toisoon.

Nung kivaa ii mokianu do 'reference', aiso hasa dumadi do 'reference'. Nung kivaa ii mokianu sokodung songian mangapalai do sikulasip, kavasa do onuan sokodung. Songian kivaa mongutang montok balajal, koontok ihoon nung koimat dumadi do 'mamajamin.' Nung oihaan do okuangan do kousinan dumadi do 'guarantor' monguo dii gia do sansagan. Maai no nunu ii apatut tumanud pagadangan pointantu.

Kaakan Soumul-umul
Ka di Lao Tze, tuhun Sina tabaa, "Give a man a fish and he will eat for a day. teach a man how to fish and he will eat for a lifetime." "ONUAI TUHUN DO SONGINAN SADA OM MAKAN ISIDO DO SANGADAU. IA-O' TUHUN INGKUO MONGINSADA OM KAAKAN ISIDO DO SOUMUL-UMUL."

Maai no gisom di abagahan. Kada gia maai nunu ii au aanu gisom kopogovit kosusaan kumaa doid sondii.

Baino, atantaman do hobi kuang do 700,000 tuhun Kadazandusun (dati do so-lizong ginumu). Nung iso piatas (1%=7,000) no ii kaanu monokodung do 7,000 tanaksikul Kadazandusun mooi kosuang univositi, id daasom 25 toun, hobi kuang do 35,000 tanak Kadazandusun kivaa degree. (5 toun maganu degree. 7,000 tuhun do potitikid do 5 toun).
Nung ingkaa, ontok odimpot toun 2067, kivaa tanak Kadazandusun ki-degree kiginumu do 70,000.

Kinamai no momusoou taahom-ahom. Kio? Nung ingkaa, kaanu dati minsavat do akaakavas po mantad taang ko-3 tuhun Kadazandusun.

Todoson DOITI nung kihizab mambasa nunu tungkus kumaa tuhun Kadazan

(1) Momoguno 'todok' do pananda do nombo gisom. Tiuvan: Todok no ii koihaan do nombo gisom di nalagus (miampai momoguno kalabau) moi do aiso ahadtang do mamalagus.

Copyright 2017 Taang Ko-3 Nangku Ningkokoton do Kadazan? Pascalis Claudius Lotinggi