Saturday, August 27, 2016

Susuzan Tinau Kadazan


Nombo ma ko-iuman do buuk monusui Susuzan Tinau Kadazan(Dusun)? Mantad di noihahaan ku, aiso po. Dadi nung ingkaa, ingkuo dii sukod vagu do koiho do susuzan do tuhun dioho? Tazam om suang tahun po nga kivaa susuzan mantad nomboo mohoing dioho, kukuo om ingkuo kozuuzuvo dioho do baino.

Miaga kozo do savong. Zioho nopo diti nga mantad suang tahun di noikot ginazo pungaanan do 'dinosaur', ka. Baino, kakaal kivaa do 'dinosaur' miaga do buazo om savong. Noihaan do kivaa savong di agazo nga au ih kabaabaga ginazo do 'dinosaur'. Okito savong tagazo diti id Pulou Galapagos.

Om itia gangak toi hipos! Noihaan do kivaa no haid do hipos mantad di tinimpuuonon do vinangun. Au nokoohon kotiitinano do hipos mantad di poguhu. Osusa o hipos do apatai sabap noopo do zinamut. Gumumu zioho id kinoizonon di azamut. Kivaa boos do kinoizonon di nosoob do 'nuclear' po nga apasi o hipos.

Na, suang tahun po nga kivaa susuzan. Ingkuo tuhun Kadazan? Kivaa nabasa ku id 'internet' do kivaa kasaasangih do tinauh Kadazan tu aiso do susuzan nokosuat (historical records), ka. Dadi, nunu dii maan do tuhun Kadazan? Humodong aiso guno. Poimizo aiso koikoton. Koo-obu au' kopogovit nununu kounalan om kobuuon.

Dadi, avasi dati do tikid-tikid ii kiumul-umul om nokoiho vookon susuzan Tinauh Kadazan do poposuat nunu ii noihaan dioho toi mokisokodung di abaa do poposuat dii. Okon nangku do kiguno iti toi ko nasantaban no tuhun Kadazan do ingkakaa no susuzan dioho? Nunu dii potungkuson doid sinakagon ngaavi di mikot? Boos Kadazan po nga mimang tagak nung au potungkuson iti doid tangaanak ngaavi.

Kada potopoto do adadi tuhun Kadazan do miaga 'dinosaur'. Kada pohogoso boos tinauh suvai do managak do Tinauh Kadazan. Kada pohoso koubasanan om kotumbazaan do tinauh suvai do momunso do Tinauh Kadazan. Kivaa no haid Kadazan di poguhu. Nokuo tu au kotihombus do kivaa Kadazan do sogiigisom? Nung nakaanu tuhun Kadazan do minimang pasi gisom do baino, aiso sabap nokuo tu tumagak zioho mantad do Pulou Borneo om mantad soibau do tana.

Isai indadon do popotihombus do kivaa Tinauh Kadazan? Kivaa nangku tinauh suvai ii otootopot do miho hansanon do manampasi do tuhun Kadazan?

Ingkuo dii do ointutunan tuhun Kadazan nung au zioho koiho moboos om au kalati boos Kadazan? Tuhun suvai po nga koiho moboos do Kadazan miaga di papadagang ngaavi do sada. Kogumuan sukod vagu do Kadazan au kalati Kadazan doohu po koiho moboos Kadazan.

Songian oikot kozuuzuvo do aiso nodii moboos Kadazan, noikot no timpu do natagak Tinauh Kadazan. Ingkuo dii tuhun Kadazan do popotopot do Kadazan zioho do aiso songuhun dioho koiho moboos Kadazan? Suvai tuhun mantad suvai tinauh ii humosod do izioho no tuhun Kadazan sabap do koiho zioho boos Kadazan. Nung oikot timpu dino, iisai dii pahasaon? Tuhun suvai? Kopolintaan? Gagut?

Aiso suvai kaanu sumimba do ti-out ngaavi diti nga tuhun ngaavi Kadazan ii poimpasi do ontok timpu diti. Kivaa po timpu tokuudi noohu. Nga timpu au mindad.

Poboos no id Boos Kadazan. Poboos doid suvai tuhun id Boos Kadazan. Poboos no doid sukod vagu id Boos Kadazan. Poboos no doid tangaanak id Boos Kadazan. Poboos no Kadazan id hamin.

Tokudi-kudi do tikid tadau, mimang gumu toihaan. Touvi nopo nga mimang tongkop kabaahan.

Timpuun no baino do moboos om monongkiboos id Boos Kadazan. Kada no potohibo do sonsikin potuu doolu po do tounan.


No comments:

Post a Comment